Tuyến tiền liệt là một trong những bộ phận đóng vai trò quan trọng trong cơ quan sinh dục nam với chức năng sinh là sản sinh tinh trùng và tiết hormone để quyết định đặc tính giống loài. Nhờ đó giúp duy trì chức năng sinh sản ở nam giới.

Tuyến tiền liệt là gì? Nằm ở đâu?

Theo các chuyên gia đầu ngành, tuyến tiền liệt ở nam giới là bộ phận nằm ở phía trên hoành chậu hông, dưới bàng quang, sau xương mu, ở giữa 2 cơ nâng hậu môn, phía trước trực tràng và được bao quanh bởi đường niệu đạo sau. Ở phía sau tiền liệt tuyến có đường dẫn tinh xuyên qua bên trái và bên phải, phía dưới là hoành niệu dục, phía trước được giữ bằng dây chằng mu tiền liệt.

Bộ phận này được hình thành vào 7 tuần đầu tiên của thai kỳ. Sau đó, phát triển dần với những hình thái đặc trưng ở nam giới cả bên ngoài lẫn bên trong cơ thể. Đối với trẻ sơ sinh nam, tiền liệt tuyến có kích thước nhỏ bằng hạt đậu và chưa đủ khả năng thực hiện chức năng chính. Khi đến độ tuổi thiếu, ảnh hưởng bởi sự tác động của hormone sinh dục kích thích nên bộ phận này bắt đầu gia tăng kích thước.

Với nam giới trưởng thành, tuyến tiền liệt thường có kích thước to bằng hạt óc chó, nặng khoảng 20 gam và có khả năng tiết ra 20 – 30% tinh dịch. Kích thước chiều dài khoảng 3cm, chiều ngang khoảng 4cm và độ dày khoảng 2.5cm. Khi bước vào giai đoạn trung niên, tiền liệt tuyến sẽ có xu hướng lão hóa, thu nhỏ dần bởi những hoocmon kích thích suy giảm. Bên cạnh đó, việc tăng sinh những tế bào một cách bất thường sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh phì đại tuyến tiền liệt.

Phì đại tuyến tiền liệt sẽ làm gia tăng áp lực lên vùng niệu đạo, từ đó làm cản trở đến quá trình bài tiết nước tiểu và gây ra chứng tiểu rắt, khó tiểu,… Tác động tiêu cực đến chức năng của thận, thậm chí đe dọa đến tính mạng nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời. Đặc biệt, bệnh lý về tiền liệt tuyến có thể di căn sang bệnh ung thư.

Do đó, nam giới cần chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe nói chung và tiền liệt tuyến nói riêng, làm chậm quá trình lão hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến bộ phận này. Ngược lại, những thói xấu ảnh hưởng đến tuyến tiền liệt sẽ làm tăng nguy cơ khởi phát các bệnh lý liên quan, tác động tiêu cực đến chức năng sinh sản ở nam giới.

Cấu tạo của tiền liệt tuyến

Tuyến tiền liệt được cấu tạo bởi các tuyến nhỏ bao quanh bởi những mô liên kết hay còn gọi là chất đệm. Các tuyến nhỏ này sẽ có nhiệm vụ tạo ra dịch. Trong khi đó, chất đệm chứa một số tế bào cơ thể có khả năng giải phóng giúp tinh dịch dễ dàng đi vào niệu đạo.

Khi quan sát sẽ nhận thấy tiền liệt tuyến có 4 mặt: Mặt sau liên quan đến trực tràng, mặt trước liên quan đến khoang sau của xương mu, 2 mặt bên liên quan đến cơ nâng hậu môn.

Bộ phận này cũng được chia làm 3 thùy chính: Thùy trái, thùy phải nằm phía sau niệu đạo có hình dạng ngón tay và thùy giữa. Theo các nghiên cứu hiện đại chia tiền liệt tuyến thành 5 vùng: Vùng trung biên, vùng ngoại biên, vùng quanh niệu đạo, vùng cơ sợi và vùng chuyển tiếp.

Tuyến tiền liệt còn được bao bọc bởi bao gồm 2 lớp: Lớp bên trong chứa bao thực sự, lớp bên ngoài được tạo thành do sự dày lên từ lá tạng mạc chậu theo thời gian, ở giữa 2 lá và các rối tĩnh mạch tuyến tiền liệt.

Chức năng tuyến tiền liệt ở nam giới

Tuyến tiền liệt nam giới có chức năng chính là dự trữ, tiết tinh dịch và co bóp, kiểm soát nước tiểu.

Dự trữ và tiết tinh dịch

Tuyến tiền liệt cùng với các tuyến phụ khác như tuyến Cowper và túi tinh có nhiệm vụ sản sinh lượng lớn dịch trong tinh dịch. Lượng dịch từ những tuyến này cùng với tinh trùng sẽ được dương vật giải phóng ra ngoài khi quan hệ tình dục. Nhờ vào chất dịch này, các tinh binh sẽ dễ dàng di chuyển trong cơ quan sinh dục nam.

Co bóp và giúp kiểm soát nước tiểu

Nhờ vào chức năng này sẽ giúp cản lại quá trình chảy ngược của nước tiểu vào bàng quang trong hoạt động bài tiết. Lúc này, cơ thắt của đáy bàng quang sẽ đóng chặt lại. Khi cơ thắt đóng lại sẽ ngăn tinh dịch và nước tiểu xuất ra ngoài cơ thể cùng lúc qua niệu đạo. Trong “cuộc yêu” khi nam giới đạt được khoái cảm đỉnh điểm, cơ vòng này sẽ tự đóng lại nhằm ngăn ngừa tinh dịch chảy ngược vào bàng quang.

Một số bệnh lý phổ biến ở tiền liệt tuyến

Các bệnh lý liên quan đến tiền liệt tuyến khởi phát như phì đại tiền liệt tuyến, viêm tuyến tiền liệt sẽ tác động tiêu cực đến chức năng hoạt động của bộ phận này. Từ đó, ảnh hưởng đến chức năng sinh lý và khả năng sinh sản, tạo điều kiện thuận lợi bùng phát triệu chứng yếu sinh lý. Hơn nữa, do cấu tạo và vị trí đặc thù nên những bệnh lý về tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng đến hoạt động tiểu tiện, xuất tinh và sinh hoạt hàng ngày.

1. Viêm tuyến tiền liệt

Viêm tiền liệt tuyến là một trong những bệnh lý liên quan đến sinh dục nam phổ biến. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến khởi phát bệnh lý là do vi sinh vật, vi khuẩn tấn công gây nhiễm trùng. Để kiểm soát các triệu chứng bệnh lý, bác sĩ chuyên khoa thường chỉ định các loại thuốc kháng sinh với liệu trình ngắn.

Một số dấu hiệu viêm tiền liệt tuyến ở nam giới, bao gồm:

• Cơ thể sốt nhẹ hay sốt cao li bì
• Cảm giác đau và nóng rát khi tiểu tiện
• Tiểu buốt, tiểu khó
• Thường xuyên đi tiểu, đặc biệt là vào đêm
• Một số trường hợp nặng xuất hiện máu lẫn trong nước tiểu
• Người bệnh có cảm đau ở vùng bẹn, vùng bụng hoặc thắt lưng giữa hậu môn và bìu
• Bị đau khi xuất tinh sau “cuộc yêu”

2. Phì đại tuyến tiền liệt

Phì đại tuyến tiền liệt hay còn có tên gọi khác là tuyến tiền liệt mở rộng. Đây là bệnh lý phổ biến ở những đối tượng nam giới trên độ tuổi 50. Phì đại tuyến tiền liệt đặc trưng bởi tình trạng tăng kích thích của tuyến tiền liệt khi bước sang độ tuổi trung niên và cao tuổi.

Khi các tế bào ở tiền liệt tuyến tăng sinh bất thường sẽ chèn ép lên niệu đạo, bàng quang và dẫn đến tắc nghẽn đường tiểu. Bệnh lý điển hình với những biểu hiện như bí tiểu, khó tiểu, tiểu gấp, đi tiểu nhiều lần, tiểu ngập ngừng,… Bệnh nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời có thể phát sinh các biến chứng nguy hiểm như suy giảm chức năng thận, nhiễm trùng tiết niệu,… ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống.

Thông thường, phì đại tuyến tiền liệt sẽ được phát hiện thông qua các kỹ thuật siêu âm. Y học hiện nay có nhiều các siêu âm giúp xác định bệnh lý thông qua kỹ thuật siêu âm đường trực tràng hay phía trên xương mu. Từ kết quả xét nghiệm, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp với từng tình trạng bệnh.

3. Ung thư tiền liệt tuyến

Ung thư tiền liệt tuyến là một trong những dạng ung thư thường gặp ở nam giới. Tuy nhiên, theo thống kê cho thấy tỉ lệ tử vong do bệnh lý gây ra ở mức thấp. Để điều trị bệnh lý, các bác sĩ chuyên khoa có thể chỉ định một số phương pháp như xạ trị, phẫu thuật, liệu pháp hormone, hóa trị liệu,… Việc phát hiện bệnh ung thư tuyến tiền liệt sớm và điều trị kịp thời sẽ hạn chế được các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Một số dấu hiệu thường gặp ở người bị ung thư tiền liệt tuyến như:

• Tiểu rắt, tiểu khó
• Đi tiểu nhiều lần, thường có cảm giác tiểu són, tiểu không hết nước và tồn đọng trong bàng quang
• Tiểu tràn và không làm chủ được cảm giác tiểu mót
• Bí tiểu cấp tính

Những lưu ý giúp tuyến tiền liệt khỏe mạnh

Tuyến tiền liệt đóng vai trò quan trọng đối với chức năng sinh sản cũng cũng khả năng tình dục ở nam giới. Khi chức năng hoạt động của cơ quan này gặp vấn đề sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Để bảo vệ sức khỏe của tiền liệt tuyến và phòng ngừa những bệnh lý liên quan, nam giới cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh. Tăng cường bổ sung nhiều thực phẩm chứa hàm lượng vitamin, khoáng chất dồi dào. Đồng thời, hạn chế tiêu thụ những thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, cay nóng và những thức thuốc chứa các chất kích thích.
• Nam giới cần duy trì chỉ số cân nặng ở mức ổn định, phù hợp với chiều cao và tuổi tác. Tránh tình trạng tăng cân hoặc giảm cân mất kiểm soát.
• Bổ sung từ 2 – 2.5 lít nước lọc mỗi ngày không chỉ giúp bù nước mà còn hỗ trợ làm sạch đường tiết niệu. Tránh tình trạng lắng đọng nước tiểu ở bàng quang và gây ảnh hưởng đến đường tiết niệu.
• Vệ sinh cơ thể đều đặn và đúng cách. Đặc biệt là bộ phận sinh dục sau khi quan hệ tình dục.
• Duy trì tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày khoảng 30 phút giúp nâng cao thể trạng, tăng cường sức đề kháng để chống lại những tác nhân gây bệnh.
• Nam giới nên quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su. Đồng thời hạn chế bạn tình cũng như “yêu” với tần suất phù hợp để hạn chế tình trạng ứ đọng dịch tại tiền liệt tuyến.
• Tiến hành thăm khám sức khỏe tổng quát định kỳ. Điều này sẽ giúp bạn phát hiện sớm các bệnh lý khởi phát và điều trị đúng cách, nhanh chóng.

Tuyến tiền liệt ở nam giới đóng vai trò quan trọng đối với cơ quan sinh dục nam. Nhờ vào bộ phận này, nam giới sẽ dễ dàng lưu trữ, tiết dịch và kiểm soát nước tiểu. Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện bất thường, nam giới cần chủ động đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh phát sinh các biến chứng nguy hiểm.