Sử dụng thuốc và kem bôi trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh có thể kiểm soát triệu chứng ngứa ngáy, cải thiện tình trạng da phù nề, rỉ dịch, khô ráp và nứt nẻ. Tuy nhiên, trẻ có nguy cơ gặp phải rủi ro và tác dụng phụ cao hơn so với người trưởng thành. Do đó, việc sử dụng thuốc phải được thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ. 

Chàm sữa là bệnh da liễu thường gặp ở trẻ sơ sinh đến trẻ dưới 3 tuổi. Biểu hiện của bệnh khá đa dạng nhưng có đặc điểm chung là da phù nề, rỉ dịch (cấp tính) và khô đỏ, sần sùi, nứt nẻ (mãn tính). Thương tổn da thường đi kèm với hiện tượng ngứa âm ỉ đến dữ dội trong tất cả các giai đoạn của bệnh. Ở trẻ nhỏ, triệu chứng của bệnh chủ yếu xảy ra ở hai bên má, vùng da quanh miệng, tay chân, cổ và thân mình.

Dù không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng chàm sữa gây ngứa nhiều, tác động không nhỏ đến chất lượng cuộc sống và sự phát triển thể chất. Do đó, phụ huynh cần tích cực điều trị và chăm sóc để quản lý triệu chứng và giảm ảnh hưởng của bệnh đối với chất lượng cuộc sống của con trẻ.

Các loại thuốc bôi/ uống trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ

Sử dụng thuốc là phương pháp chính trong điều trị bệnh chàm sữa. Tuy nhiên, dùng thuốc có thể gây ra nhiều rủi ro và tác dụng phụ đối với trẻ nhỏ. Do đó, thuốc thường chỉ định dùng trong giai đoạn bệnh bùng phát mạnh và giảm liều hoặc ngưng hẳn khi triệu chứng thuyên giảm.

Dưới đây là một số loại thuốc bôi và thuốc uống có thể được dùng để điều trị chàm sữa ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ:

1. Thuốc bôi chứa corticoid

Thuốc bôi chứa corticoid thường được dùng trong giai đoạn cấp của bệnh chàm sữa (da đỏ, phù nề, nổi mụn nước, rỉ dịch và ngứa). Thuốc có tác dụng kháng dị ứng, chống viêm và giảm ngứa bằng cách ức chế miễn dịch ở vùng da điều trị. Corticoid được xem là nhóm thuốc hiệu quả nhất trong kiểm soát và phòng ngừa triệu chứng của chàm sữa và các bệnh da liễu có liên quan như tổ đỉa, viêm da dị ứng, vẩy nến, viêm da tiết bã nhờn,…

Có thể thấy, chàm sữa gây thương tổn chủ yếu ở vùng da mặt và các vùng da có nếp gấp. Đây đều là những vùng da có khả năng cao hấp thu corticoid vào máu và làm phát sinh các triệu chứng toàn thân. Do đó, phụ huynh chỉ sử dụng corticoid cho bé khi có chỉ định của bác sĩ.

Một số loại thuốc bôi chứa corticoid được dùng cho bé bao gồm:

• Thuốc bôi Celestone 0.2 (Betamethason)
• Kem bôi Synalar 0,01 (hoạt chất Fluocinolone)
• Kem Kenalog 0,025 (thành phần Triamcinolon acetonide)

Các loại thuốc bôi corticoid được sử dụng cho trẻ nhỏ chủ yếu là corticoid có nồng độ thấp và hoạt tính nhẹ. Nhóm thuốc này được sử dụng với tần suất 2 lần/ ngày (chỉ thoa một lớp rất mỏng lên da, không băng kín và che đậy), sau đó duy trì 1 lần/ ngày. Thời gian sử dụng corticoid cho trẻ không nên quá 7 – 10 ngày.

Khả năng dung nạp và nguy cơ của corticoid dạng bôi có sự khác biệt ở từng vùng da cụ thể. Do đó, phụ huynh cần tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ khi dùng loại thuốc này cho bé.

2. Thuốc kháng histamine H1 cho trẻ trên 2 tuổi

Thuốc kháng histamine H1 có tác dụng chống ngứa bằng cách đối kháng với histamine ở thụ thể H1. Tuy nhiên, nhóm thuốc này chỉ được sử dụng cho trẻ trên 2 tuổi.

Trên thực tế, việc sử dụng thuốc kháng histamine H1 cho bé được cân nhắc rất kỹ lưỡng. Nhóm thuốc này chỉ được dùng khi chàm sữa gây ngứa nhiều khiến trẻ khó ngủ, ăn uống kém và bứt rứt. Vì không có tác dụng đối với tổn thương lâm sàng nên thuốc kháng histamine H1 thường được dùng trong thời gian ngắn.

Loại thuốc kháng histamine H1 được cho trẻ nhỏ thường là:

• Diphenhydramine
• Loratadine
• Fexonadine

Các loại thuốc kháng histamine H1 có thể gây ra một số tác dụng phụ như táo bón, khô miệng, ngủ gà, lơ mơ,… trong thời gian sử dụng.

3. Thuốc ức chế calcineurin cho bé trên 2 tuổi

Thuốc ức chế calcineurin thường được dùng cho bé từ 2 tuổi trở lên. Đây là một trong những nhóm thuốc dạng bôi được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh chàm và các bệnh da liễu gây viêm mãn tính. Nhóm thuốc này có khả năng chống viêm tốt, chỉ đứng sau corticoid. Tuy nhiên vì có độ an toàn cao, ít tác dụng phụ, dùng được lâu dài và có thể sử dụng cho các vùng da mỏng nên thuốc ức chế calcineurin vẫn được sử dụng rộng rãi trên lâm sàng.

Thuốc ức chế calcineurin dạng bôi (Tacrolimus và Pimecrolimus) hoạt động bằng cách điều hòa miễn dịch tại chỗ. Cụ thể, nhóm thuốc này ức chế các chất dẫn truyền phụ thuộc kênh calci ở tế bào T. Qua đó, ngăn chặn tổng hợp và sao chép các yếu tố gây viêm và tiền viêm. Kết quả là giảm nhẹ triệu chứng thực thể và cơ năng của bệnh chàm sữa.

Đối với trẻ trên 2 tuổi, bác sĩ có thể chỉ định dùng Pimecrolimus 1% hoặc Tacrolimus 0.03%. Thuốc thường được sử dụng xen kẽ với corticoid để phòng ngừa các biến chứng và rủi ro do dùng corticoid dài ngày như giãn mao mạch, teo da, tăng nguy cơ bội nhiễm, nổi mụn trứng cá đỏ, hội chứng Cushing,…

Liều lượng sử dụng thuốc ức chế calcineurin cho bé bị chàm sữa:

• Dùng 1 – 2 lần/ ngày
• Sử dụng trực tiếp lên vùng da tổn thương

Dùng được đánh giá an toàn hơn corticoid nhưng nhóm thuốc này vẫn có thể gây ra một số tác dụng ngoại ý như dị cảm, đau, phù nề, ban đỏ, kích ứng, nóng rát,… ở vùng da sử dụng thuốc. Ngoài ra, một số bé có thể gặp phải các tác dụng có mức độ nghiêm trọng hơn như cảm giác rát bỏng, nổi mụn trứng cá và Rosacea.

4. Thuốc bôi chứa oxyd kẽm

Kẽm oxyd có tác dụng chính là sát khuẩn nhẹ và làm săn da. Thuốc được sử dụng trong giai đoạn bán cấp và mãn tính của bệnh nhằm ngăn ngừa bội nhiễm, làm mềm da và giảm ngứa ngáy nhẹ. Nhóm thuốc này có thể sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với tần suất 2 – 3 lần/ ngày. Ngoài hiệu quả hỗ trợ điều trị bệnh chàm, kẽm oxyd còn được sử dụng trong một số bệnh da liễu như vảy nến, trứng cá, viêm da tiếp xúc do côn trùng, cháy nắng,…

Liều dùng kẽm oxyd cho bé bị chàm:

• Bôi một lớp dày lên vùng da đã được vô khuẩn
• Sử dụng 2 – 3 lần/ ngày

Không sử dụng thuốc bôi chứa oxyd kẽm trong trường hợp tổn thương do chàm sữa có hiện tượng nhiễm khuẩn hoặc thương tổn da đang rỉ dịch, ẩm ướt. Nhóm thuốc này tương đối an toàn và gần như không gây ra tác dụng phụ khi sử dụng cho trẻ nhỏ.

5. Thuốc kháng sinh dạng bôi/ uống

Kháng sinh được sử dụng trong trường hợp chàm sữa bội nhiễm (da đỏ rát, phù nề, đau nhức, chảy dịch nhiều và nổi mụn mủ). Tùy theo mức độ nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định thuốc dạng uống hoặc dạng bôi. Kháng sinh là nhóm thuốc dễ gây ra tác dụng phụ. Do đó, phụ huynh chỉ nên sử dụng thuốc cho trẻ khi có chỉ định.

Kháng sinh thường được dùng kéo dài từ 7 – 10 ngày để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng và hạn chế nguy cơ kháng thuốc. Trong thời gian sử dụng, cần chú ý các biểu hiện bất thường ở con trẻ và thông báo với bác sĩ trong trường hợp cần thiết.

6. Một số loại thuốc khác

Ngoài các loại thuốc kể trên, phụ huynh cũng có thể dùng một số loại thuốc khác để điều trị chàm sữa cho bé như:

• Thuốc sát khuẩn nhẹ: Trong giai đoạn tổn thương da cấp (viêm đỏ, rỉ dịch nhiều), có thể dùng hồ nước hoặc thuốc tím 0.001% để loại bỏ dịch tiết, sát trùng và ngăn ngừa viêm nhiễm. Ở giai đoạn cấp, nên sử dụng thuốc dạng dung dịch để tổn thương da nhanh khô. Tránh dùng thuốc dạng mỡ khiến da rỉ dịch nhiều, chậm lành và có nguy cơ nhiễm khuẩn cao.
• Thuốc bạt sừng: Khi tổn thương da khô lại và có hiện tượng dày sừng, phụ huynh nên dùng thuốc bạt sừng (acid salicylic) phối hợp corticoid để loại bỏ vảy bong, giảm dày sừng và thâm nhiễm. Tuy nhiên, cả corticoid và acid salicylic đều có thể hấp thu toàn thân, gây ra nhiều rủi ro và phản ứng bất lợi. Do đó, phụ huynh chỉ nên dùng thuốc cho bé khi có chỉ định từ bác sĩ.

Hầu hết các loại thuốc bôi/ uống trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đều được trong thời gian ngắn. Bởi làn da của trẻ mỏng, nhạy cảm và có khả năng hấp thu thuốc cao hơn so với người trưởng thành. Ngoài ra khi dùng thuốc cho bé, nên chú ý các biểu hiện bất thường ở con trẻ và thông báo ngay với bác sĩ để được thăm khám – xử lý kịp thời.

Các loại kem bôi hỗ trợ trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh

Khác với thuốc, các loại kem bôi được khuyến khích dùng thường xuyên và lâu dài khi điều trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các loại kem bôi có tác dụng chính là giảm khô da, nứt nẻ, hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng và ngăn bệnh tái phát. Kem bôi được chỉ định trong cả giai đoạn bệnh bùng phát mạnh và cả giai đoạn ổn định, thương tổn da giảm hoàn toàn và không có biểu hiện bệnh.

Dưới đây là một số loại kem bôi hỗ trợ điều trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ:

1. Kem bôi Dexeryl trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh

Dexeryl là kem bôi hỗ trợ điều trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sản phẩm được nghiên cứu và sản xuất bởi thương hiệu Laboratoires Pierre Fabre của Pháp. Với công thức lành tính và an toàn, sản phẩm không chỉ được ưa chuộng trong nước và dần phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Kem bôi Dexeryl chứa thành phần chính là Glycerol 15% với tác dụng làm mềm da, dưỡng ẩm sâu, cải thiện tình trạng nứt nẻ và khô ráp. Ngoài ra, công thức của sản phẩm này còn được bổ sung Parafin liquide 2% và Vaseline 8%. Đây đều là những thành phần có khả năng giữ ẩm cho làn da và ngăn chặn sự xâm nhập của dị nguyên.

Với khả năng dưỡng ẩm và bảo vệ da, kem dưỡng Dexeryl được khuyên dùng cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ bị chàm sữa, da khô căng và nứt nẻ do tác động của thời tiết. Ngoài ra, sản phẩm còn có thể dùng cho phụ nữ mang thai và sau khi sinh gặp phải tình trạng da khô ráp, thiếu ẩm và sần sùi do ảnh hưởng của rối loạn nội tiết tố.

Hướng dẫn sử dụng:

• Dùng trong giai đoạn bán cấp, mãn tính của bệnh, tránh dùng trong giai đoạn da rỉ dịch nhiều
• Sử dụng từ 2 – 4 lần/ ngày hoặc hơn tùy theo mức độ khô của da
• Nên dùng thường xuyên và đều đặn để nhận thấy hiệu quả rõ rệt

2. A Derma Exomega Cream – Kem hỗ trợ giảm chàm cho bé

A Derma Exomega Cream là kem hỗ trợ điều trị chàm cho cả trẻ nhỏ và người lớn. Sản phẩm này được nghiên cứu và sản xuất bởi thương hiệu dược mỹ phẩm Aderma – Pháp. Kem bôi A Derma Exomega Cream còn được dùng trong trường hợp á sừng, da khô và bong tróc do cơ địa, thời tiết thay đổi.

Thành phần chính của sản phẩm này là chiết xuất yến mạch hữu cơ có tác dụng làm dịu da, chống ngứa và cải thiện tình trạng kích ứng. Ngoài ra, sản phẩm còn được bổ sung Omega 6 từ tinh dầu hoa anh thảo, Niacinamide (vitamin B3), vitamin E và Glycerin. Các thành phần này đều có tác dụng dưỡng ẩm, làm mềm và củng cố hàng rào bảo vệ da hiệu quả.

Kem dưỡng A Derma Exomega Cream hoàn toàn không chứa chất bảo quản, hương liệu và các thành phần gây dị ứng. Sản phẩm có dạng cream màu trắng đục, không mùi và dễ tán. Sản phẩm này được khuyên dùng khi tổn thương da do chàm sữa ngưng rỉ dịch, da khô và đóng vảy tiết.

Cách sử dụng:

• Dùng khi tổn thương da ngưng rỉ dịch, không dùng khi da bị nhiễm trùng hoặc có vết thương hở lớn
• Sử dụng đều đặn 3 – 4 lần/ ngày
• Cần dùng thường xuyên trong thời gian dài để đạt hiệu quả tốt

3. Kem bôi giảm ngứa do chàm sữa Lipikar Baume AP+

Lipikar Baume AP+ là sản phẩm kem bôi dành riêng cho da rất khô, da dễ kích ứng và làn da bị chàm sữa, viêm da cơ địa. Sản phẩm chứa công thức an toàn, không hương liệu, chất bảo quản, có thể sử dụng cho da mặt và vùng da toàn thân. Kem bôi Lipikar Baume AP+ được nghiên cứu và sản xuất bởi thương hiệu dược mỹ phẩm Laroche Posay – Pháp.

Thành phần chính của sản phẩm là nước khoáng Laroche Posay độc quyền có tác dụng bảo vệ da, chống kích ứng và làm dịu vùng da tổn thương; Niacinamide có tác dụng giảm viêm, cải thiện ngứa ngáy và phục hồi hàng rào bảo vệ da. Cùng với bơ hạt mỡ 20% có đặc tính tái tạo lớp màng lipid và ổn định quần thể vi sinh của da.

Ngay từ lần sử dụng đầu tiên, kem bôi Lipikar Baume AP+ giúp làm mềm da, giảm ngứa và kích ứng rõ rệt. Sản phẩm đã được kiểm định trên làn da rất nhạy cảm và được chứng minh an toàn với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và cho con bú.

Cách sử dụng:

• Dùng hằng ngày sau khi tắm và rửa mặt
• Sử dụng 2 – 4 lần/ ngày tùy theo mức độ khô của da
• Để tăng hiệu quả dưỡng ẩm, nên massage da nhẹ nhàng sau khi dùng kem bôi Lipikar Baume AP+ để sản phẩm được thẩm thấu sâu

4. Kem hỗ trợ trị chàm sữa Eubos

Kem hỗ trợ trị chàm sữa Eubos là sản phẩm của thương hiệu cùng tên – xuất xứ Đức. Sản phẩm được nghiên cứu dành riêng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị chàm sữa, da khô, đỏ rát và kích ứng do dị ứng thời tiết. Công thức của sản phẩm được kết hợp từ chiết xuất cỏ thánh John, tinh dầu hoa anh thảo và dầu jojoba.

Kem bôi Eubos có tác dụng dưỡng ẩm, làm dịu da và giảm ngứa ngáy. Nếu sử dụng đều đặn, sản phẩm còn hỗ trợ củng cố màng lipid và phục hồi hàng rào bảo vệ da. Từ đó giúp giảm nhẹ triệu chứng và hạn chế tần suất bệnh chàm sữa tái phát đáng kể. Sản phẩm có kết cấu mỏng, thẩm thấu nhanh và khô thoáng nên có thể dùng cả trong giai đoạn cấp, bán cấp và mãn tính (trừ trường hợp chàm sữa bội nhiễm).

Hướng dẫn sử dụng:

• Làm sạch vùng da tổn thương
• Sử dụng 1 lượng sản phẩm vừa đủ thoa nhẹ nhàng lên da
• Dùng từ 2 – 4 lần/ ngày tùy theo giai đoạn của bệnh
• Nên dùng đều đặn ngay cả khi triệu chứng của bệnh chàm sữa thuyên giảm hoàn toàn

5. Eucerin Baby Eczema Relief Body Cream

Eucerin Baby Eczema Relief Body Cream là kem bôi ngoài da của thương hiệu dược mỹ phẩm Eucerin – Đức. Sản phẩm chứa công thức lành tính với thành phần chủ yếu là các nguyên liệu tự nhiên. Trong đó, thành phần “chủ chốt” của sản phẩm là chiết xuất bột yến mạch có khả năng làm dịu da, chống viêm và giảm ngứa. Bên cạnh đó, sản phẩm còn chứa Licochalcone có tác dụng làm dịu tình trạng viêm, giảm ngứa và tấy đỏ tức thì.

Với công thức tối ưu, kem bôi Eucerin Baby Eczema Relief Body Cream có thể giảm viêm, cải thiện tình trạng ngứa đỏ và kích ứng da rõ rệt sau vài ngày sử dụng. Nếu dùng đều đặn, sản phẩm còn giúp phục hồi màng ceramide tự nhiên, củng cố hàng rào bảo vệ và ngăn chặn sự xâm nhập của dị nguyên vào cấu trúc da.

Như tên gọi, Eucerin Baby Eczema Relief Body Cream dành riêng cho trẻ nhỏ bị chàm, trẻ có làn da khô ráp và kích ứng do ảnh hưởng của thời tiết. Ngoài ra, người trưởng thành bị viêm da cơ địa cũng có thể sử dụng sản phẩm để hỗ trợ kiểm soát triệu chứng và giảm nguy cơ bệnh tái phát.

Cách sử dụng:

• Làm sạch vùng da cần điều trị
• Thoa một lớp mỏng sản phẩm lên da và massage để kem thẩm thấu hoàn toàn
• Dùng đều đặn 2 – 4 lần/ ngày, gia giảm tần suất sử dụng tùy theo mức độ khô của da

Lưu ý khi dùng thuốc, kem bôi trị chàm sữa cho bé

Sử dụng thuốc và kem bôi có thể giảm triệu chứng của bệnh chàm sữa. Đồng thời tái tạo, phục hồi da và hạn chế nguy cơ bệnh tái phát đáng kể.

Tuy nhiên khi sử dụng thuốc và kem bôi trị chàm sữa cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, phụ huynh cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc bôi, thuốc uống và kem bôi ngoài da.
• Sử dụng theo đúng hướng dẫn in trên bao bì hoặc dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Không tự ý tăng/ giảm hoặc ngưng thuốc đột ngột – đặc biệt là với thuốc bôi chứa corticoid.
• Trẻ nhỏ có nguy cơ gặp phải tác dụng phụ cao hơn so với người trưởng thành. Do đó trong thời gian điều trị, phụ huynh cần chú ý các biểu hiện ở con trẻ và thông báo với bác sĩ trong trường hợp cần thiết.
• Chỉ dùng kem bôi ngoài da trong thời gian dài. Trong khi đó, các loại thuốc bôi và thuốc uống chỉ được dùng ngắn hạn theo chỉ dẫn của bác sĩ. Lạm dụng thuốc quá mức có thể gây ra nhiều rủi ro và phản ứng bất lợi.
• Bệnh chàm sữa có tính chất dai dẳng và dễ tái phát. Ngoài sử dụng thuốc và kem bôi hỗ trợ, phụ huynh nên cách ly trẻ với các yếu tố kích ứng và dị ứng. Bên cạnh đó, nên cho trẻ bú mẹ, ăn uống và nghỉ ngơi điều độ để nâng cao sức khỏe.

Bài viết đã tổng hợp một số loại thuốc trị bệnh chàm sữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên trên thực tế, bác sĩ sẽ cân nhắc về độ tuổi, tình trạng bệnh lý và khả năng đáp ứng của từng trẻ để chỉ định loại thuốc phù hợp. Phụ huynh nên tránh tình trạng tự ý sử dụng thuốc khiến trẻ gặp phải các tác dụng phụ và biến chứng nghiêm trọng.