Viêm amidan là bệnh lý về đường hô hấp có thể xảy ra với mọi đối tượng, trong đó trẻ em là đối tưởng dễ mắc bệnh nhất vì amidan đang trong giai đoạn hoạt động mạnh mẽ nhưng lại dễ bị viêm nhiễm. Bệnh có thể tự khỏi nhưng cũng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm khó lường. 

Các biến chứng của viêm amidan thường gặp

Bệnh viêm amidan thường xuất hiện vào mùa đông, thời điểm tiết trời giao mùa, đây là điều kiện hoàn hảo cho sự xuất hiện của các ổ vi khuẩn, virus, chúng hoành hành và phát triển mạnh mẽ, nếu hệ miễn dịch không đủ mạnh để chống lại sự xâm nhập của chúng sẽ gây ra viêm amidan

Căn bệnh này được chia làm hai dạng gồm viêm amidan cấp tính và viêm amidan mãn tính. Ở giai đoạn cấp tính hoàn toàn có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được điều trị kịp thời và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu lơ là và không điều trị tích cực có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

Biến chứng áp xe quanh amidan

Đây là một trong những biến chứng phổ biến nhất của những người bệnh bị viêm amidan cấp tính nhưng không điều trị khỏi dứt điểm. Lúc này, vi khuẩn không được tiêu diệt hoàn toàn, vẫn còn trú ngụ trong amidan sinh sôi phát triển mạnh gây ra tình trạng áp xe xung quanh khối amidan.

Trong vài trường hợp, biến chứng này có thể xảy ra do các loại vi khuẩn trở nên mạnh hơn, nhờn thuốc kháng sinh. Lúc này, điều trị biến chứng bằng thuốc sẽ không có tác dụng.

Thường thì các ổ áp xe sẽ bắt đầu sau khoảng 5 – 7 ngày kể từ khi bắt đầu đợt viêm amidan cấp. Đây chính là nguyên do lý giải tình trạng dủ người bệnh sử dụng thuốc chữa viêm amidan nhưng lại không làm thuyên giảm bệnh. Kèm theo đó là các cơn đau họng nặng, đau rát cổ họng, khó nuốt, sốt cao từ 39 – 40 độ C, lạc giọng, khàn tiếng, lưỡi dày lên vì các lớp trắng đục nằm bao bọc quanh lưỡi và sưng đỏ.

Đây là biến chứng thường gặp và khiến người bệnh vô cùng khó chịu, mệt mỏi, mất đi ý thức, mơ màng, khó tập trung… thậm chí gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm đến sức khỏe. Chẳng hạn như làm amidan bị sưng lệch sang một bên, gây ra lệch hàm hoặc hiện tượng khít hàm. Ngoài ra, nếu không được xử lý kịp thời có thể gây ra các nhiễm trùng nặng, nhiễm độc khó kiểm soát.

Viêm tai giữa

Có rất nhiều trường hợp bị viêm amidan do nhiễm vi khuẩn, virus nếu không được điều trị tận gốc có thể gây ra viêm nhiễm nặng amidan, thậm chí lây lan sang các bộ phận xung quanh. Trong đó, khu vực tai – mũi – họng là các cơ quan nằm liên thông với nhau nên việc lây lan vi khuẩn gây bệnh là điều hết sức bình thường.

Trong đó, viêm tai giữa là một trong các biến chứng phổ biến nhất. Nó gây ra các triệu chứng điển hình như ù tai, đau nhức bên trong tai, có dịch mủ trong tai… Thậm chí, nặng hơn có thể gây ra thủng màng nhĩ, giảm thính lự hoặc mất đi thính lực vĩnh viễn nếu không được cấp cứu kịp thời.

Đi kèm với biến chứng viêm tai giữa là các suy giảm thính lực, thậm chí có một vài biến chứng đe dọa đến tính mạng của người bệnh nhu áp xe não, viêm màng tim, áp xe ngoài màng cứng… Bệnh gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, người bệnh mệt mỏi, cảm thấy không thoải mái, nói chuyện giao tiếp với người khác khó khăn.

Viêm thanh khí phế quản

Viêm thanh khí phế quản hay còn được gọi là bệnh Croup là một trong những biến chứng amidan rất hay xảy ra đối với bệnh viêm amidan. Nguyên nhân gây ra tình trạng bệnh này có thể là do đường hô hấp bị nhiễm trùng nặng. Đây là thời điểm hoàn hảo để các loại vi khuẩn trong các khối amidan càng phát triển quá mức, chúng dễ dàng xâm nhập vào bên trong đường hô hấp và gây ra tình trạng viêm nhiễm diện rộng.

Khi mắc bệnh này sẽ gây ra một số triệu chứng điển hình như sốt cao, ho khan hoặc ho có đờm, dịch tiết ra trong khoang mũi, cổ họng nhiền đến mức gây tắc nghẽn đường thở, người bệnh ho không ngừng, khiến cho thanh khí phế quản sưng to tương tự như tình trạng sưng viêm amidan. Khi ngủ kèm theo tiếng ngáy lớn, thở khò khè hoặc mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Mắc phải bệnh này gây ra nhiều sự khó chịu, bất tiện trong cuộc sống sinh hoạt của người bệnh. Bệnh rất dễ tái đi tái lại thường xuyên, kéo dài trong một thời gian có thể khiến đường thở bị phình giãn. Trong một vài trường hợp khác, bệnh sẽ diễn tiến thành bội nhiễm, các ổ viêm lan rộng ra khắp cơ thể. Lúc này, nếu người bệnh không thăm khám và điều trị chuyên khoa sẽ đe dọa đến tính mạng của người bệnh vì tình trạng sốc nhiễm khuẩn toàn thân.

Viêm xoang

Viêm xoang là một trong những bệnh lý thường gặp, xuất hiện do các lớp tế bào niêm mạc nằm bên trong xoang mũi bị nhiễm khuẩn nặng. Loại bệnh viêm xoang thường gặp nhất là viêm xoang cấp tính đi kèm với các triệu chứng cấp tính như phù nề lớp niêm mạc mũi, miệng, họng, tiết nhiều dịch đờm hơn mức bình thường.

Dịch mủ viêm từ khối amidan tiết ra quá nhiều có thể chảy xuống phía dưới và ra khỏi cơ thể thông qua đường mũi và gây ra hiện tượng chảy nước mũi có màu vàng hoặc xanh.

Theo các chuyên gia về Tai – Mũi – Họng, bệnh viêm amidan và bệnh viêm xoang có liên quan mật thiết đến nhau, đó là do vị trí của 2 cơ quan này nằm khá gần nhau bên trong cơ thể.

Vì vậy, chỉ cần điều trị viêm amidan khỏi hoàn toàn, dứt điểm thì bệnh viêm xoang sẽ tự khỏi. Ngược lại, nếu mắc bệnh viêm xoang thì cũng sẽ làm tăng các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh viêm amidan cấp tính. Đây được xem là vòng xoắn bệnh lý về các bệnh lý đường hô hấp thường gặp.

Viêm cầu thận

Đã có không hiếm các trường hợp người bệnh bị viêm amidan dẫn đến biến chứng viêm cầu thận. Biến chứng này không chỉ phổ biến mà còn cực kỳ nguy hiểm nữa.

Nguyên nhân gây ra biến chứng này chủ yếu là do các ổ viêm do vi khuẩn, virus không được tiêu diệt sạch sẽ, hoàn toàn có thể di chuyển theo máu lây lan khắp cơ thể. Một số loại vi khuẩn được phát hiện phổ biến như liên cầu khuẩn, tụ cầu vàng… Nếu chúng lan đến thận và trú ngụ bên trong các hốc thận, tạo thành các ổ viêm lớn tại đây và gây ra viêm nhiễm cầu thận, phức tạp và khó điều trị dứt điểm.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ

Đây cũng là là một biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm amidan. Nó thường xảy ra ở những người bị viêm amidan quá phát hoặc viêm amidan mạn tính kéo dài trong nhiều năm. Biểu hiện điển hình nhất trong trường hợp này như: khối amidan bị sưng viêm to, nằm chắn ngang cổ họng gây tắc nghẽn đường thở do ngăn cản quá trình lưu thông không khí qua khí quản.

Vì vậy, người bệnh gặp phải biến chứng này gặp nhiều khó khăn trong việc hít vào, thở ra, thậm chí phải thường xuyên thở bằng miệng. Giấc ngủ ban đêm bị ảnh hưởng, do người bệnh bị khó thở, thờ khò khè, thậm chí là gây ra hội chứng ngưng thở thường xuyên, vài lần trong đêm.

Lúc này, người bệnh sẽ không thể ý thức được tình trạng này của cơ thể mình, nên nếu không đủ không khí cho cơ thể trong lúc ngủ có thể khiến cho người bệnh rơi vào trạng thái hôn mê. Đây là trường hợp hết sức nguy hiểm bởi người bệnh không tự ý thức được bản thân mình đang ngừng thở, nếu hôn mê càng sâu, càng lâu thì lượng oxy lên não càng ít đi và có thể gây đột quỵ ngay trong lúc ngủ.

Sốt thấp khớp

Biến chứng sốt thấp khớp hay còn được gọi với cái tên khác là bệnh thấp tim. Đây là biến chứng cực kỳ nguy hiểm của bệnh viêm amidan. Cũng tương tự với cơ chế của các biến chứng ở trên, các ổ khuẩn nằm trong amidan có thể lan rộng ra, chúng di chuyển đến tim, chúng trú ngụ ở đây và gây viêm nhiễm nặng.

Lúc này, các tế bào bạch cầu trong cơ thể sẽ tìm đến và tiêu diệt các ổ khuẩn. Tuy nhiên, chúng cũng vô tình đào thải các phần tổ chức tim bị viêm nhiễm. Nếu không được thăm khám và chẩn đoán trước biến chứng, sau đó tiến hành điều trị kịp thời có thể gây ra bệnh sốt thấp khớp.

Các tổn thương phổ biến ở tim như: viêm màng tim, hở van tim, viêm cơ tim, làm hẹp van tim… Nếu bệnh diễn tiến ngày càng nặng, tim không còn đủ sức để duy trì sự hoạt động co bóp đưa máu đi nuôi cơ thể, dẫn đến hậu quả một số cơ quan trong cơ thể bị thiếu máu, thiếu oxy toàn thân, không điều trị kịp thời sẽ đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Gặp khó khăn trong ăn uống và giao tiếp

Đây là một trong các biến chứng mà hầu hết bất kỳ người mắc bệnh viêm amidan nào cũng có thể gặp phải. Lúc này, vi khuẩn, virus tồn tại bên trong các khe hốc amidan khiến cho bộ phận này sưng to lên và chắn ngang các cửa ngõ, nơi giao nhau giữa khoang miệng, khí quản và thực quản.

Tình trạng này gây ra sự khó khăn trong ăn uống, thức ăn bị chắn lại, khó nuốt, đặc biệt là các lọa thức ăn cứng như hạch, hạt…, giao tiếp nói chuyện cũng khó khăn. Đối với một số trường hợp, người bệnh khi nuốt không chỉ đau mà còn gây ra ù tai, đau tai. Biến chứng này của bệnh viêm amidan gây ra những ảnh hưởng lớn đến thói quen ăn uống, sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

Kèm theo đó là tình trạng lạc giọng, khản tiếng, mất tiếng đối với bệnh viêm amidan cấp tính, mạn tính. Nguyên nhân là do không khí từ bên ngoài vào trong cổ họng bị chặn lại.

Gợi ý một số biện pháp phòng ngừa biến chứng bệnh viêm amidan

Có thể thấy, hầu hết các biến chứng của bệnh viêm amidan đều rất nguy hiểm. Tuy nhiên, người bệnh không cần phải quá lo lắng nếu biết cách điều trị và chăm sóc đúng cách. Dưới đây là một vài biện pháp hiệu quả được các chuyên gia, bác sĩ Tai – Mũi – Họng khuyến khích thực hiện để ức chế sự phát triển của bệnh viêm amidan như:

• Đi khám bệnh càng sớm càng tốt: Ngay khi xuất hiện những sự bất thường của cơ thể về đường hô hấp kèm các triệu chứng khó chịu, người bệnh nên đi khám bệnh để được chẩn đoán sớm. Tuy nhiên, trên thực tế thì có rất nhiều người bệnh chủ quan, lơ là và nghĩ rằng các triệu chứng như ho, nghẹt mũi, chảy nước mũi là cảm cúm, làm tăng nguy cơ bệnh diễn tiến nặng nề và gây ra các biến chứng nguy hiểm hơn.
• Tiếp nhận điều trị viêm amidan từ sớm: Nếu đã được chẩn đoán bệnh chính xác, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn cách điều trị phù hợp. Việc điều trị sớm sẽ giúp ức chế sự phát triển của bệnh. Một số các phương pháp điều trị viêm amidan hiệu quả như:

• • Sử dụng các loại thuốc Tây chữa trị viêm amidan. Tác dụng của thuốc giúp làm giảm nhanh chóng các triệu chứng bệnh cũng như ngăn ngừa biến chứng bệnh nguy hiểm. Các loại thuốc được sử dụng phổ biến như thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm, thuốc giảm đau, giảm sưng…
  • Phẫu thuật cắt amidan là thủ thuật đơn giản cắt bỏ khối amidan trong cổ họng để cắt đứt tình trạng viêm amidan vĩnh viễn. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể áp dụng phương pháp này, đây là cách điều trị cuối cùng khi các biện pháp nội khoa không hiệu quả.

• Tạo dựng thói quen sống và sinh hoạt lành mạnh: Việc điều trị bệnh viêm amidan có hiệu quả hay không không chỉ phụ thuộc vào thuốc mà còn phụ thuộc phần lớn vào ý thức chủ động chăm sóc của người bệnh.
  • Sử dụng thuốc theo đúng đơn thuốc của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự ý thay đổi liều lượng thuốc, không ngừng thuốc khi thấy có hiệu quả, không mua thêm thuốc để sử dụng, nhất là kháng sinh vì có thể gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm.
  • Nếu muốn sử dụng các bài thuốc Đông y chữa viêm amidan hãy tham khảo trước ý kiến của bác sĩ.
  • Tự giác ý thức giữ gìn vệ sinh chăm sóc sức khỏe răng miệng hằng ngày thông qua biện pháp đánh răng và súc miệng hằng ngày bằng nước muối sinh lý.
  • Từ bỏ các thói quen xấu như hút thuốc lá, thường xuyên uống nước đá lạnh…
  • Cân đối giờ giấc làm việc và nghỉ ngơi, ngủ đúng giờ, không thức đêm sâu 23 giờ.
  • Tập thể dục thể thao mỗi ngày bằng các bài tập nhẹ nhàng để tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, không nên tập thể dục trước 5 giờ sáng vì lúc này nhiệt độ ngoài trời còn thấp, có thể làm tăng nặng các triệu chứng của những bệnh lý đường hô hấp.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Chắc chắn rằng chế độ ăn uống hằng ngày cũng ảnh hưởng lớn đến kết quả điều trị bệnh. Nên tập trung bổ sung các loại thực phẩm lành tính:
  • Thực phẩm giàu kẽm (hày, thịt bò, rong biển…). Vì kẽm có vai trò quan trọng trong việc tạo ra các tế bào lympho và bảo vệ cơ thể khỏi những yếu tố nguy cơ gây bệnh.
  • Thực phẩm giàu vitamin khoáng chất (rau xanh, củ quả, trái cây tươi) để tăng sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch trong cơ thể.
  • Thực phẩm giàu chất kháng viêm (mật ong, tỏi, lá tía tô, gừng, lá húng chanh…) giúp tạo ra hàng rào bảo vệ chắc chắn ngăn ngừa viêm nhiễm.
  • Tránh ăn các loại thực phẩm giàu tính acid, có tính chua, thức ăn khô cứng hay những thực phẩm có khả năng gây kích thích phản ứng viêm như (thức ăn nhanh, chiên xào dầu mỡ…).

Hy vọng rằng với những thông tin hữu ích trên đây của căn bệnh viêm amidan cũng như các biến chứng của nó có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn một cách hiệu quả và an toàn. Lưu ý thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.