Bệnh nứt kẽ hậu môn (nứt hậu môn) là một trong những bệnh lý khá phổ biến, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu bản chất, các triệu chứng cũng như cách điều trị và phòng bệnh này.

1. Khái quát chung

Nứt hậu môn là một vết nứt hoặc vết rách nhỏ ở niêm mạc hậu môn. Vết nứt tại hậu môn gây đau dữ dội và chảy máu đỏ tươi trong và sau khi đi đại tiện. Đôi khi, vết nứt đó có thể đủ sâu để lộ các mô cơ bên dưới.

Nứt hậu môn thường không phải là một tình trạng quá nghiêm trọng. Nó có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Bệnh thường thấy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì táo bón là một vấn đề phổ biến ở những nhóm tuổi này.

Trong hầu hết các trường hợp, vết nứt sẽ tự lành trong vòng bốn đến sáu tuần. Trong trường hợp vết nứt kéo dài hơn tám tuần thì nó sẽ được coi là mãn tính.

Một số phương pháp điều trị có thể thúc đẩy quá trình chữa bệnh và giúp giảm khó chịu như thuốc làm mềm phân và giảm đau tại chỗ. Nếu vết nứt hậu môn không cải thiện, bạn có thể cần phẫu thuật. Hoặc bác sĩ khám bệnh có thể cần phải tìm kiếm các rối loạn tiềm ẩn khác có thể gây ra bệnh nứt kẽ hậu môn.

Vết nứt tại hậu môn gây đau dữ dội và chảy máu đỏ tươi trong và sau khi đi đại tiện.

2. Các triệu chứng của bệnh

Bệnh nứt hậu môn có thể gây ra một hoặc nhiều triệu chứng sau:

– Vết rách/ nứt ở da xung quanh hậu môn của bạn

– Có máu trên phân hoặc dính trên giấy vệ sinh sau khi lau

– Đau rát hoặc ngứa ở vùng hậu môn

Máu đỏ tươi dính trên giấy vệ sinh sau khi lau

3. Nguyên nhân gây bệnh nứt kẽ hậu môn

Nứt hậu môn thường xảy ra nhất khi đi ngoài ra phân lớn hoặc cứng. Tiêu chảy thường xuyên hoặc táo bón mãn tính cũng có thể làm rách da xung quanh hậu môn. Ngoài ra, bệnh có thể còn do nhiều căn nguyên khác như:

– Căng thẳng trong khi sinh hoặc đi đại tiện (động tác rặn)

– Bệnh viêm ruột (IBD) như bệnh Crohn

– Giảm lưu lượng máu đến vùng trực tràng và hậu môn

– Cơ thắt hậu môn quá căng hoặc co cứng

Trong một số trường hợp hiếm hoi, nứt hậu môn có thể phát triển do:

– Ung thư hậu môn

– HIV

– Bệnh lao

– Bệnh giang mai

– Mụn rộp

4. Những ai có nguy cơ mắc bệnh nứt hậu môn?

Nứt hậu môn thường gặp ở trường hợp trẻ sơ sinh. Người già/ lớn tuổi cũng dễ bị nứt hậu môn do lưu lượng máu ở vùng hậu môn trực tràng giảm. Trong và sau khi sinh phụ nữ cũng có nguy cơ cao mắc nứt hậu môn do rặn đẻ khi sinh.

Những người bị IBD cũng có nguy cơ cao bị nứt hậu môn. Tình trạng viêm xảy ra tại niêm mạc ruột từ đó cũng khiến các mô xung quanh hậu môn dễ bị rách. Bên cạnh đó, những người thường xuyên bị táo bón có nguy cơ cao bị nứt hậu môn. Đi ngoài ra phân cứng và to là những nguyên nhân phổ biến nhất của nứt hậu môn.

5. Làm thế nào để chẩn đoán nứt hậu môn?

Bác sĩ thường có thể chẩn đoán bệnh nứt kẽ hậu môn bằng cách kiểm tra khu vực xung quanh hậu môn. Tuy nhiên, bác sĩ cũng có thể muốn thực hiện một cuộc kiểm tra trực tràng để xác định chẩn đoán.

Trong quá trình kiểm tra này, bác sĩ đưa ống soi vào trực tràng của bạn để nhìn thấy vết rách dễ dàng hơn. Sử dụng ống soi cũng có thể giúp bác sĩ của bạn tìm ra các nguyên nhân khác gây đau hậu môn hoặc trực tràng như bệnh trĩ . Trong trường hợp đau trực tràng, bạn cũng có thể cần nội soi để đánh giá tốt hơn các triệu chứng của mình.

6. Điều trị

6.1 Điều trị tại nhà cho người bệnh nứt kẽ hậu môn

Hầu hết các trường hợp có nứt hậu môn không cần điều trị rộng rãi. Tuy nhiên, có một số biện pháp khắc phục tại nhà giúp thúc đẩy quá trình chữa bệnh và giảm các triệu chứng khó chịu. Bạn có thể điều trị nứt hậu môn tại nhà (ngoại trú) bằng cách:

– Sử dụng thuốc làm mềm phân (không cần bác sĩ kê đơn)

– Uống nhiều nước hơn

– Bổ sung chất xơ và ăn nhiều thức ăn xơ như trái cây tươi và rau quả

– Thực hiện ngâm vùng hậu môn để thư giãn các cơ hậu môn, kích ứng nhẹ nhõm, và tăng lưu lượng máu đến khu vực hậu môn trực tràng

– Bôi thuốc mỡ nitroglycerin để thúc đẩy lưu lượng máu đến khu vực này hoặc kem hydrocortisone, chẳng hạn như Cortizone, giúp giảm viêm

– Bôi thuốc giảm đau tại chỗ, chẳng hạn như lidocain , vào hậu môn để giảm bớt khó chịu

Nếu trong 2 tuần điều trị các triệu chứng của bạn không giảm, hãy đi khám bác sĩ để được đánh giá lại tình trạng bệnh cũng như có những thay đổi phù hợp trong điều trị.

Ngâm vùng hậu môn để thư giãn các cơ hậu môn, kích ứng nhẹ nhõm, và tăng lưu lượng máu đến khu vực hậu môn trực tràng

6.2 Điều trị tại phòng khám hoặc bệnh viện cho người bệnh nứt kẽ hậu môn

– Thuốc mỡ bôi loại chẹn kênh canxi có thể làm giãn cơ vòng và cho phép vết nứt hậu môn lành lại.

– Một phương pháp điều trị khác là tiêm Botox vào cơ vòng hậu môn. Thuốc tiêm này sẽ ngăn chặn sự co thắt ở hậu môn của bạn bằng cách làm tê liệt cơ tạm thời. Điều này hỗ trợ vết nứt hậu môn lành lại. Đồng thời, nó cũng ngăn ngừa hình thành các vết nứt mới.

Nếu vết nứt hậu môn của bạn không đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt cơ vòng hậu môn. Phương pháp này bao gồm việc rạch một đường nhỏ ở cơ thắt hậu môn để làm giãn cơ. Bản chất việc giãn cơ cho phép vết nứt kẽ hậu môn lành lại.

Nếu bạn lo lắng nào về vết nứt không lành mặc dù đã thử các biện pháp khắc phục, hãy liên hệ với bác sĩ để xem bạn có cần xử trí gì thêm không.

7. Làm thế nào để ngăn ngừa nứt kẽ hậu môn?

Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

– Giữ khô vùng hậu môn

– Làm sạch vùng hậu môn nhẹ nhàng bằng xà phòng nhẹ và nước ấm

– Uống nhiều nước

– Ăn đủ lượng thức ăn có chất xơ

– Tập thể dục thường xuyên

– Điều trị tiêu chảy hoặc táo bón ngay lập tức

– Thay tã cho trẻ sơ sinh thường xuyên

Tổng kết

Nứt kẽ hậu môn có thể gây đau buốt và chảy một lượng nhỏ máu đỏ tươi khi đi đại tiện. Nếu nó trở thành một vết nứt hậu môn mãn tính, có thể phát triển nhiễm trùng mãn tính tại chỗ. Một số tình trạng có thể trực tiếp dẫn đến nứt hậu môn là những bệnh gây ra chấn thương cho khu vực này.