Viêm amidan là gì?

Trước khi nói về định nghĩa viêm amidan, chúng ta cùng tìm hiểu về giải phẫu amidan trước. Mọi người thường nghĩ amidan là phần ở hai bên thành họng vì đây là vị trí thường bị viêm nhất khiến họ phải đến khám. Tuy nhiên, trên thực tế, amidan là một hệ thống bạch huyết vòm miệng gồm có nhiều phần, hay người ta còn gọi với tên vòng Waldeyer. Vòng Waldeyer gồm có:

- Amidan vòm ở trên vòm mũi họng.

- Amidan vòi quanh hai vòi nhĩ.

- Amidan khẩu cái ở hai bên thành họng, thường được gọi tắt là amidan và cũng là vị trí amidan được người dân biết đến nhiều nhất.

- Cuối cùng là amidan lưỡi nằm ở phía sau V lưỡi.

Viêm amidan là tình trạng viêm nhiễm diễn ra lại bộ phận này khi bị tấn công bởi virus hoặc vi khuẩn. Mặc dù nói viêm amidan có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng tổ chức này thường phát triển ở tuổi thiếu niên và teo nhỏ dần khi bước vào tuổi dậy thì. Vì thế nên bệnh lý này thường gặp nhiều hơn ở trẻ nhỏ.

Vì có vị trí gần nhau về mặt giải phẫu nên các triệu chứng của viêm amidan và viêm họng thường khó phân biệt và rất dễ nhầm lẫn với nhau. Nhưng may mắn rằng điều trị thuốc của chúng lại tương tự vì thường do cùng một nhóm tác nhân gây bệnh. Hầu hết các đợt viêm amidan cấp là do nhiễm virus, lành tính và có thể tự giới hạn và tự khỏi hẳn. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn nếu không được điều trị đúng cách và yêu cầu phải cắt amidan.

Biểu hiện của viêm amidan

Viêm amidan được chia làm hai giai đoạn: cấp tính và mãn tính. Tùy vào từng giai đoạn mà bệnh có những triệu chứng và dấu hiệu nhận biết khác nhau. Cụ thể là:

1. Viêm amidan cấp tính

Bệnh thường khởi phát đột ngột và rầm rộ với những triệu chứng cả tại chỗ và toàn thân:

- Amidan sưng to, xung huyết và xuất tiết, một số trường hợp có thể có mủ.

- Đau họng, đau nhói lên tai, tăng lên khi nuốt.

- Nuốt đau, đặc biệt là khi nuốt nước bọt và ăn uống.

- Hôi miệng, kể cả khi bạn đã giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ.

- Ho khan, khàn giọng nếu viêm nhiễm lan xuống vùng thanh quản bên dưới.

- Các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, chán ăn, đau đầu…

- Ngoài ra còn một số triệu chứng khác như thở khò khè, ngáy to, khó thở nếu amidan sưng quá to.

Viêm amidan cấp tính thường gặp ở trẻ nhỏ. Mặc dù triệu chứng rầm rộ nhưng lại không quá nguy hiểm và thuyên giảm nhanh chóng sau 7-10 ngày nếu điều trị đúng cách. Tuy nhiên, vẫn không được coi thường vì vùng hầu họng là nơi gần với sàn não ở phía trên. Đây có thể là cửa vào dẫn đến những nhiễm trùng thần kinh trung ương như viêm não, màng não…

2. Viêm amidan mạn tính

Khác với viêm amidan cấp tính thường gặp ở trẻ nhỏ, viêm amidan mạn tính lại thường gặp ở trẻ vị thành niên và người lớn hơn. Đây là tình trạng viêm nhiễm vùng amidan kéo dài, tái đi tái lại nhiều lần trong thời gian ít nhất 3 tháng. Tùy vào phản ứng của cơ thể người bệnh mà amidan có thể phì đại hoặc teo nhỏ.

Nguyên nhân của viêm amidan mạn tính gồm rất nhiều yếu tố và thường kết hợp với nhau. Có thể do mắc các bệnh lý làm thuận lợi cho quá trình viêm nhiễm như trào ngược dạ dày thực quản, hen suyễn, dị ứng… Sống trong môi trường ô nhiễm, khói bụi, điều kiện vệ sinh kém. Hoặc do cấu trúc giải phẫu amidan vốn nhiều rãnh, hốc là nơi thuận lợi cho vi khuẩn cư ngụ và phát triển.

Triệu chứng của viêm amidan mạn tính không rầm rộ như cấp tính mà thường dai dẳng và hầu hết là các triệu chứng tại chỗ:

- Nuốt vướng, cảm giác có dị vật trong họng trong trường hợp amidan phì đại.

- Hôi miệng, dù đã vệ sinh răng miệng rất kỹ.

- Thở khò khè, ngủ ngáy do amidan phì đại.

- Triệu chứng toàn thân thường nghèo nàn, rất ít khi có sốt hoặc mệt mỏi.

- Amidan phì đại trong thể quá phát, có khi lấn vào làm hẹp cả khoang họng. Thể này thường gặp ở trẻ em.

- Ở thể xơ chìm, amidan teo nhỏ lại, bề mặt gồ ghề đầy xơ trắng do tình trạng viêm nhiễm tái đi tái lại nhiều lần.

- Trong các hốc ở amidan chứa đầy mủ.

Đặt khám hẹn trước tại Bệnh viện tuyến trung ương hoặc khám bệnh trực tuyến qua video call với các bác sĩ hàng đầu qua tổng đài 1900 638 367 hoặc đặt khám qua ứng dụng iSofHcare 

Điều trị viêm amidan như thế nào?

Cũng giống như điều trị các bệnh lý khác, điều trị viêm amidan gồm có điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa và điều trị dự phòng. Tương ứng với hai giai đoạn của viêm amidan, có từng phương pháp điều trị riêng cho từng giai đoạn.

Đối với viêm amidan cấp, điều trị nội khoa bằng thuốc là chủ yếu. Thường bệnh nhân sẽ được điều trị triệu chứng bằng các thuốc giảm đau, hạ sốt như Paracetamol. Điều trị kháng sinh nếu hướng đến nguyên nhân gây bệnh là do vi khuẩn. Giữ vệ sinh mũi họng bằng thuốc sát trùng nhỏ mũi và dung dịch Natri bicarbonate để súc miệng. Cùng với đó là tư vấn điều chỉnh lối sống, sinh hoạt như nghỉ ngơi, uống nhiều nước và nâng cao thể trạng.

Đối với viêm amidan mạn tính, điều trị ngoại khoa phẫu thuật cắt amidan là chủ yếu. Bởi vì với giai đoạn này, viêm amidan sẽ thuyên giảm khi điều trị kháng sinh nhưng các triệu chứng lại tái phát ngay sau khi ngưng dùng thuốc. Mặt khác, bởi vì tình trạng viêm nhiễm tái diễn nhiều lần khiến amidan bị phì đại, gây khó thở, khó nuốt,… ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt của người bệnh. Có những chỉ định cắt amidan cụ thể, tuy nhiên, phẫu thuật này cũng có thể gây biến chứng chảy máu khá nguy hiểm. Vì thế bạn cần đến cơ sở khám chữa bệnh uy tín để có thể yên tâm điều trị.

Để dự phòng viêm amidan, cần bắt đầu thay đổi lối sống, thói quen sinh hoạt ngay từ hôm nay:

- Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, súc miệng bằng nước muối hàng ngày.

- Giữ vệ sinh môi trường sống, tránh xa khói thuốc, ô nhiễm.

- Ăn uống, sinh hoạt phù hợp để có một sức đề kháng tốt.

- Không coi thường và điều trị tốt các bệnh lý đường hô hấp.

- Đến cơ sở y tế để khám và điều trị ngay khi phát hiện các biểu hiện của bệnh.

Cẩm nang iSofHcare cung cấp cho bạn các bài viết Y học thường thức và Hướng dẫn khám bệnh với những thông tin tin cậy, chính xác và dễ hiểu nhất.